Wojewoda unieważnia cześć uchwały RM. Prawnicy UM niekompetentni?

Dla mniej zorientowanych, czyli odrobina edukacji

Rada Miasta podejmuje uchwały stanowiące akty prawa miejscowego np. ustalana jest wysokość podatków od nieruchomości, stawki czynszów, ceny odbioru śmieci, ceny wody, wynagrodzenie Burmistrza, wysokość diet radnych itp. W powyższym zakresie ustawodawca pozostawił gminom dużą swobodę oraz autonomię w stanowieniu prawa lokalnego. Jednak akty prawa miejscowego nie mogą być sprzeczne z zasadą legalizmu zapisaną w Konstytucji RP w art. 7 – „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”. Oznacza to, iż radni nie mogą podejmować uchwał, które są niezgodne z obowiązującym prawem tj. Konstytucją RP oraz ustawami.

Kto więc decyduje, czy dany projekt uchwały nie łamie przepisów?

Pierwszą linię obrony przed łamaniem prawa stanowi zdrowy rozsądek i najogólniej mówiąc poczucie sprawiedliwości (to bardzo rzadko stosowana zasada w lidzbarskiej Radzie Miasta). W dalszej kolejności na straży prawa i sprawiedliwości stoją prawnicy danego urzędu gminy (miasta). To oni biorą ciężką publiczną kasę za opiniowanie projektów uchwał, nie ponosząc przy tym nawet cienia odpowiedzialności za to co robią. W lidzbarskim urzędzie miasta, Burmistrz Wiśniowski zatrudnia aż dwie kancelarie prawne:

– Kancelaria Radcy Prawnego ELLEX Waldemar Żbikowski

– Kancelaria Radców Prawnych Siergiej i Partnerzy

płacąc im pieniędzmi mieszkańców odpowiednio: 3 500zł i 3 275zł (miesięcznie).

Jeśli kancelarii zdarzy się „przepuścić” bubel prawny i radni podejmą uchwałę niezgodną z obowiązującym prawem, kolejny organ nadzoru – Wojewoda, może unieważnić daną uchwałę lub jej część. Nazywa się to wydaniem rozstrzygnięcia nadzorczego. Rada Miasta ma obowiązek przedstawić Wojewodzie uchwały do publikacji w dzienniku urzędowym i dopiero wtedy stają się one obowiązującym prawem. Wojewoda jest organem nadzoru nad działaniem samorządu lokalnego i w zasadzie ma prawo uchylać wszelkie akty prawa miejscowego. Ma również uprawnienia do wydawania rozstrzygnięć zastępczych, w sytuacji kiedy Rada Miasta nie podejmuje działań zgodnych z prawem np. nie wygasza mandatu radnego, który skłamał w oświadczeniu lustracyjnym itp. Decyzje Wojewody mogą być oczywiście skarżone do Sądu Administracyjnego (co zdarzało się w historii tego miasta) jednak niezmiernie rzadko sądy uchylają rozstrzygnięcia Wojewody.

Część właściwa

1 marca 2016r. Wojewoda Warmińsko-Mazurski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze NR PN.4131.44.2016 stwierdzające nieważność uchwały Nr XX/145/2016 z dnia 3 lutego 2016r. (oraz załącznika nr 1) Rady Miejskiej w Lidzbarku Warmińskim w sprawie przeprowadzenia na terenie Gminy Miejskiej Lidzbark Warmiński konsultacji społecznych w sprawie Budżetu Obywatelskiego, w zakresie:

– § 1 ust. 5 uchwały, w zakresie dotyczącym sformułowania: „posiadający czynne prawo wyborcze do Rady Miejskiej Lidzbark Warmiński”

– § 2 ust. 1 załącznika Nr 1 do uchwały, w zakresie dotyczącym sformułowania: „posiadający czynne prawo wyborcze do Rady Miejskiej ”

– § 3 ust. 4 pkt 4) załącznika Nr 1 do uchwały, w zakresie dotyczącym sformułowania: „pełnoletni”.

Nie wdając się w zawiłości prawne, można stwierdzić, że Rada Miasta nie miała uprawnień do ustalenia podmiotów uprawnionych do udziału w konsultacjach. Innymi słowy, nie wolno na drodze uchwały określać kto może wziąć udział w konsultacjach, a kto nie. Ustawodawca uczynił to już wcześniej dokonując odpowiedniego zapisu w ustawie. Powyższa uchwała Rady Miasta naruszała także art. 32 ust. 1 Konstytucji RP „wszyscy są równi wobec prawa i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne”. Ograniczenie liczby osób uprawnionych do wzięcia udziału w konsultacjach społecznych wyłącznie do tych, co posiadają czynne prawo wyborcze, stanowi naruszenie powyższych zasad konstytucyjnych. W konsultacjach społecznych mogą brać udział osoby, które np. nie są zameldowane w danej gminie, ale tam mieszkają (przebywają) oraz osoby niepełnoletnie.

clou sprawy

Zdarza się (choć nie powinno), iż prawnicy zatrudnieni na potrzeby UM, pozytywnie zaopiniują projekt uchwały, który potem ląduje w koszu i trzeba go poprawić i ponownie uchwalić przez Radę Miasta. (Wyjątkiem jest uchwała o wysokości podatków lokalnych, 5 razy uchwalana i ostatnio znowu w części unieważniona przez RIO). Od początku 2014r. Wojewoda wydał 398 rozstrzygnięć nadzorczych dla Warmińsko-Mazurskiego, z czego zaledwie 6 dotyczyło naszej gminy miejskiej (w ocenie redakcji uchwał łamiących prawo o wiele więcej, ale co wolno Wojewodzie…). Rozstrzygnięcie nadzorcze zawsze stanowi porażkę dla prawnika obsługującego daną JST (jednostka samorządu terytorialnego), jednocześnie powinno stanowić materiał edukacyjny aby w przyszłości nie popełnić podobnego błędu (lub dokładnie takiego samego). W końcu bierze za to pieniądze i to nie małe.

5 czerwca 2014r. Wojewoda Warmińsko-Mazurski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze NR PN.4131.137.2014 w którym stwierdził nieważność § 2 uchwały nr OR.BR.0007.55.2014.EK Rady Miejskiej w Lidzbarku Warmińskim z dnia 2 czerwca 2014 r w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami Miasta Lidzbark Warmiński dotyczących utworzenia Dzielnicy Uzdrowiskowej, jako jednostki pomocniczej Miasta Lidzbark Warmiński, w zakresie dotyczącym sformułowania: „posiadający czynne prawo wyborcze do Rady Miejskiej w Lidzbarku Warmińskim”. W przypadku powyższego rozstrzygnięcia Wojewoda nieco szerzej omówił w jaki sposób Rada Miasta złamała obowiązujące przepisy prawa. Zainteresowanych odsyłam do lektury rozstrzygnięcia nadzorczego.

Z powyższego wynika, że prawnicy Urzędu Miasta nie wyciągnęli wniosków, kiedy Wojewoda po raz pierwszy w 2014r. uchylił zapis określający krąg osób uprawnionych do uczestniczenia w konsultacjach społecznych. „Puścili” po raz drugi dokładnie to samo, narażając się tym samym na uzasadnione podejrzenie co do swoich kompetencji, staranności lub co gorsze – wiarygodności.