Pismo od pani Sekretarz Miasta Marii Grzegorzewskiej w sprawie herbu.

Redakcja NaszLidzbark otrzymała pismo od pani Sekretarz Miasta Marii Grzegorzewskiej, w którym informuje, iż bez pozwolenia Burmistrza umieściłem na stronie gazety herb miasta. Następnie prosi mnie o natychmiastowe usunięcie herbu, gdyż stanowi to naruszenie prawa i jako podstawę  przytacza Uchwałę Rady Miasta XLII/246/05 z dnia 30 listopada 2005r., w której znajduje się między innymi taki zapis: „Każdorazowe wykorzystanie bądź rozpowszechnienie herbu wymaga zgody Burmistrza” i „Herb Lidzbarka Warmińskiego stanowi dobro osobiste miasta i podlega ochronie prawnej”. Ostatnie zdanie kojarzyć się może ze słynnym powiedzeniem Ludwika XIV „Państwo to ja” co parafrazując można napisać „Miasto to ja” – niemniej słynna myśl pewnego burmistrza (jeszcze niewypowiedziana).

Umieszczając herb na stronie NaszLidzbark oczywiście zapoznałem się ze statutem miasta, który znajduje się TUTAJ. Jak czytamy w §5 ust.2 „Komercyjne rozpowszechnianie herbu wymaga zgody Burmistrza.” Nie prowadzę działalności gospodarczej związanej z prowadzeniem gazety, jak też nie jest ona moim źródłem utrzymania, więc w rozumieniu prawa – nie jest to przedsięwzięcie komercyjne. Cała moja praca włożona w NaszLidzbark jest całkowicie społeczna i bezinteresowna. Stąd przeświadczenie, iż zgoda Burmistrza Wajsa na umieszczenie herbu nie jest potrzebna.

Konia z rzędem każdemu, kto odnajdzie w statucie zapisy, na które powołuje się pani Maria Grzegorzewska, cytowane w pierwszym akapicie. Zapewniam jednak, że się tam znajdują – jednak nie bezpośrednio, a do ich odnalezienia potrzebne są umiejętności, co najmniej detektywistyczne. Pod statutem muszą być zawarte informacje o jego zmianach i związanych z tym aktach prawnych. Tutaj mamy taki zapis:

„Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 1 i art. 22 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym ( tekst jednolity Dz.U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591, zm. Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz.558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, Dz.U. z 2003 r, Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz.1568, Dz.U. z 2004 r. Nr 102, poz.1055, Nr 116, poz. 1203, Dz.U. z 2005 r. Nr 172, poz.1441, Nr 175, poz.1457, Dz.U. z 2006 r. Nr 17, poz.128, Nr 181, poz.1337) oraz § 14, ust. 2 ,pkt 1Uchwały Nr VII/47/03 Rady Miejskiej w Lidzbarku Warmińskim z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie Statutu Miasta Lidzbark Warmiński ( Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego z 2003 r. Nr 68, poz. 997, zmiany z 2006 r., Nr 5, poz. 125) Rada Miejska w Lidzbarku Warmińskim uchwala, co następuje: […]”

Powyżej dość „prosta” informacja o zmianach w statucie miasta i aktach prawnych. Ten interesujący pozwoliłem sobie podkreślić. Odsyła nas do numeru 5 Dziennika Urzędowego z 2006r. pozycji 125 TUTAJ. Dopiero tam odnajdujemy zapisy, na które powołuje się pani Sekretarz Miasta – proste prawda? Zwykły Kowalski nie ma szans ogarnąć tak podstawowego dokumentu, jakim jest statut miasta. Biorąc powyższe pod uwagę, można stwierdzić, iż umieszczając herb miasta na stronie gazety nie miałem świadomości łamania prawa. Jednak czy aby na pewno to ja łamię prawo?

Statut Miasta Zakopanego swego czasu zawierał następujący zapis:

„Zasady i warunki używania herbu Miasta Zakopane określa Rada, a zgodę na używanie herbu wyraża Burmistrz Miasta”

Zapis do złudzenia przypominający ten z Lidzbarka Warmińskiego. Powyższe zaskarżył organ nadzoru – Wojewoda Małopolski w Sądzie Administracyjnym podnosząc jego nielegalność. Tutaj całość sprawy. Jak stwierdził:

„brzmienie tego przepisu nie znajduje oparcia w obowiązującym stanie prawnym, a w szczególności narusza ustawę z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Organ nadzoru stwierdził, że Rada Miasta Zakopane podjęła zaskarżoną uchwałę z naruszeniem wyrażonej w art. 7 Konstytucji RP zasady legalności, tj. nie posiadając podstawy prawnej upoważniającej ją do określania zasad i warunków używania herbu. Podstawy takiej nie stanowi art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do kompetencji rady należy podejmowanie uchwał w przedmiocie m.in. herbu gminy. Przepis ten upoważnia jedynie Radę do ustanowienia herbu, a nie określania zasad (warunków) jego używania.”

Co ciekawe następny zapis Wojewody Małopolskiego pasuje doskonale do przypadku NaszLidzbark i zamieszczenia tam herbu miasta.

„Ponadto, w ocenie organu nadzoru, kwestionowany zapis zawiera delegację do wydania regulacji o charakterze normatywnym, aktu generalnego i abstrakcyjnego, skierowanego do podmiotów zewnętrznych wobec Gminy, czyli do wydania aktu prawa miejscowego. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż regulacja dotycząca zasad (warunków) używania herbu z istoty swej będzie miała taki charakter, a zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym w szczególności art. 40 ustawy o samorządzie gminnym, rada gminy stanowi akty prawa miejscowego, obowiązujące na obszarze gminy jedynie na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach. Skoro jak wykazano wcześniej brak jest wyraźnej podstawy prawnej do wprowadzania zasad (warunków) używania herbu, to za naruszające obowiązujący porządek prawny należy uznać zapis zawierający takie upoważnienie.”

Tłumacząc na ludzki język, strona internetowa NaszLidzbark znajduje się na serwerze, który nie leży w granicach gminy Lidzbark Warmiński. Reasumując Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, co następuje:

„Tymczasem w § 3 ust. 2 Statutu Miasta Zakopane określono zasady i warunki używania herbu Miasta Zakopane. Nie ulega więc wątpliwości, że kwestionowany przepis w swojej regulacji wyszedł poza granicę upoważnienia ustawowego, ponieważ dotyczy sprawy, która nie jest związana z ustrojem jednostki samorządu terytorialnego, ani też z organizacją wewnętrzną czy trybem pracy jej organów. Tym samym, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, należało uznać go za sprzeczny z prawem w rozumieniu art. 91 ustawy o samorządzie gminnym.”

Z powyższego wynika, iż nielegalnym jest zapis o władczej roli Burmistrza w udzielaniu zezwoleń na używanie herbu miasta. Rada Miasta może w drodze uchwały ustanowić herb miasta, określić jego wygląd i szatę graficzną, ale nie ma uprawnień do wydawania zezwoleń na jego używanie (dotyczy to także Burmistrza). Biorąc pod uwagę powyższe, należy skierować zawiadomienie do Wojewody Warmińsko-Mazurskiego o nielegalności uchwały Rady Miasta z wnioskiem, aby podjął czynności nadzorcze w celu unieważnienia uchwały.

Herb, jako dobro osobiste. Sąd Najwyższy w wyroku z 7 marca 2003 r., I CKN 100/01 stwierdził, że znak symbolizujący osobę prawną, (więc także herb) „jest nośnikiem jej tożsamości w zewnętrznym odbiorze i podobnie jak nazwa czy firma stanowi dobro osobiste osoby prawnej” – w tym wypadku miasta. Jeżeli uznać herb za dobro osobiste to gmina musiałaby najpierw udowodnić, że dobro zostało naruszone, czyli np. jakbym Barankowi przyprawił rogi jelenia i ktoś z tego tytułu poczuł się dotknięty to jak najbardziej usprawiedliwiony byłby pozew cywilny.

Na zakończenie tego nudnawego artykułu, pragnę podziękować pani Sekretarz Miasta za przesłanie na adres redakcji wspomnianego na wstępie pisma. Przyczyniło się ono niewątpliwie do podniesienia poziomu praworządności w naszej gminie, a jednocześnie było inspiracją do poznania zagadnień prawnych związanych z herbem miasta.