Państwo nazywamy demokratycznym wówczas gdy obywatele mają wpływ na stanowienie prawa.. Na szczeblu krajowym wybieramy Posłów i Senatorów, którzy stanowią najlepsze jak to tylko możliwe akty prawa zwane ustawami. Przedstawiciele małych społeczności mają Radnych, oni tworzą akty prawa miejscowego najbardziej dopasowane do lokalnych potrzeb mieszkańców. Tak w skrócie przedstawia się teoria stanowienia prawa w państwie o ustroju demokratycznym. Praktyka pokazuje jednak, iż nasze władze ustawodawcze zarówno na szczeblu centralnym jak i tym lokalnym, co prawda kierują się duchem demokracji ale tej – Ludowej.
Podczas 58 Sesji Rady Miasta, Burmistrz Artur Wajs oświadczyl, iż 90% mieszkańców Lidzbarka Warmińskiego chce uzdrowiska. Tak doskonały procentowo wynik opiera na 378 głosach oddanych w ankiecie podczas „konsultacji społecznych” dotyczących zamiaru utworzenia dzielnicy uzdrowiskowej. Z obowiązku należy przypomnieć, iż w Lidzbarku Warmińskim mieszka ok. 16 tys osób. Ankieta przeprowadzona na stronie dziennika NaszLidzbak daje zupełnie inny wynik – 80% mieszkańców nie chce uzdrowiska. Racjonalnego wyjaśnienia tak różnych wyników nie ma, być może ankiety przeprowadzane były w jakiejś rzeczywistości alternatywnej lub światach równoległych. Radni miasta Lidzbark Warmiński uchwałę jednak przegłosowali i osiedle uzdrowiskowe stało się faktem. 90% mieszkańców jest więc zadowolonych, pozostałe 80% jest odmiennego zdania. Dalsza część artykułu przeznaczona jest właśnie dla tej nielicznej (80%) grupy ludzi, którzy są przeciwni utworzeniu osiedla uzdrowiskowego.
Część właściwa – czyli trochę przepisów i co z nich wynika.
Wojewoda unieważnia §2 uchwały Rady Miasta w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji.
Treść art. 90 Ustawy o Samorządzie Gminnym zobowiązuje Burmistrza do przedłożenia Wojewodzie uchwał rady gminy w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Zadaniem Wojewody jest sprawdzenie ich zgodności z obowiązującym prawem i ewentualne podjęcie rozstrzygnięcia nadzorczego (unieważnienie uchwały w części lub całości) w przypadku uchybień prawnych. Rada Miasta 2 czerwca 2014 r. na nadzwyczajnym posiedzeniu, podjęła uchwałę nr OR.BR.0007.55.2014.EK w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami Miasta Lidzbark Warmiński dotyczących utworzenia Dzielnicy Uzdrowiskowej. Do przeprowadzenia konsultacji wg. zawartych w niej punktów wyznaczyła Burmistrza. Jednak już 6 czerwca Wojewoda, podjął rozstrzygnięcie nadzorcze w stosunku do §2 wyżej wymienionej uchwały, ujmując prościej unieważnił ten punkt (rozstrzygnięcie nadzorcze nr PN.4131.137.2014 (Dziennik Urzędowy Woj. Warm-Maz. z 6 czerwca 2014 r. poz. 2120), treść unieważniona: „§2 Uprawnionymi do udziału w konsultacjach są mieszkańcy Miasta Lidzbark Warmiński posiadający czynne prawo wyborcze do Rady Miejskiej Lidzbark Warmiński”
Przewodniczący Rady Miasta samodzielnie poprawia uchwałę.
Brak takiego zapisu w uchwale Rady Miasta niesie daleko idące skutki, bowiem nie określa się, kto może brać udział w konsultacjach! Jednak komuś bardzo się spieszyło, bowiem Przewodniczący Rady Miasta pan Kędzierski w sposób nieuprawniony poprawia akt prawa miejscowego i dopisuje treść w brzmieniu: „§2 brzmi następująco: „Uprawnionymi do udziału w konsultacjach są mieszkańcy Miasta Lidzbark Warmiński”. Można odnieść wrażenie, że teraz jest wszystko w porządku. Niestety nie jest, bowiem dopisanego przez pana Kędzierskiego punktu nie przegłosowała Rada Miasta, nikt nie wniósł takiego projektu. Tym samym przewodniczący Rady Miasta wprowadza do obrotu prawnego nową jakość, publikowana jest uchwała z niebyłym punktem i ta „poprawiona” z autorskimi poprawkami przewodniczącego TUTAJ. Dlaczego powyższe jest tak bardzo istotne? Na podstawie wyżej wspomnianej uchwały Burmistrz wydaje zarządzenie w sprawie konsultacji, w którym określa, kto może brać w nich udział. (czyli zarządzenie bez umocowania ze strony rady). Weryfikacja osób, które wypełniły ankietę w trakcie konsultacji przebiegała pod kątem zgodności z uznanym za nieważny §2 powołanej uchwały, a tym samym w istotnym stopniu naruszała art. 5 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Konsultacje społeczne powinny stanowić rzeczywiste omówienie z mieszkańcami proponowanych regulacji i umożliwienie mieszkańcom wyrażenia o nich opinii.
Konsultacje społeczne dotyczące utworzenia dzielnicy uzdrowiskowej powinny stanowić rzeczywiste omówienie z mieszkańcami proponowanych regulacji i umożliwienie mieszkańcom wyrażenia o nich opinii. Tymczasem Rada Miasta zgodnie z § 4 uchwały nr OR.BR.0007.55.2014.EK z dnia 4 czerwca 2014 r. tak decyduje: „Ustala się tryb przeprowadzania konsultacji w formie pisemnej ankiety zawierającej odpowiedź na pytanie: „Czy jesteś za utworzeniem Dzielnicy Uzdrowiskowej, jako jednostki pomocniczej Miasta Lidzbark Warmiński, w granicach z wariantową odpowiedzią „tak”, „nie”, „wstrzymuję się” Tak postawione pytanie nie wskazuje, za czym (lub przeciwko czemu) mają się wypowiedzieć mieszkańcy, bowiem ich wiedza na temat zawiłości prawnych i ograniczeń jakie nakłada ustawa o lecznictwie uzdrowiskowym jest praktycznie zerowa, lub niezgodna ze stanem faktycznym (za sprawą tzw. konsultantów, większość z nich sama nie wiedziała o co chodzi w ustawie i taką wiedzę mieli przekazywać mieszkańcom). Jedno spotkanie z mieszkańcami miasta jakie zorganizowano w UM nie daje podstaw do twierdzenia o rzeczywistym omówieniu z mieszkańcami proponowanych zmian. Podobne stanowisko wyraził Wojewoda Łódzki, który w rozstrzygnięciu nadzorczym z 5 maja 2000 r. (PR 01374/15/00, OwSS 2000/4/101) wskazał, że wymóg „podejmowania uchwał po konsultacji z mieszkańcami” powinien być rozumiany, jako rzeczywiste omówienie z mieszkańcami proponowanych zmian i wyrażenie przez nich opinii, a nie tylko jako zorganizowanie kilku spotkań.”
Burmistrz nie może decydować w sprawach, w których właściwa ustawowo jest Rada Miasta.
Zarządzenie Nr Se.0050.79.2014.MG Burmistrza Lidzbarka Warmińskiego z dnia 20 czerwca 2014 r. w sprawie ustalenia terminu i miejsca przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami Miasta Lidzbark Warmiński dotyczących utworzenia Dzielnicy Uzdrowiskowej w sposób odmienny reguluje kwestie przeprowadzenia konsultacji niż wynika to z upoważnienia uchwałą z dnia 2 czerwca 2014 r. Powołana uchwała wskazuje, jako wyłączny tryb przeprowadzenia konsultacji – ankietę. Tymczasem zgodnie § 4 ust. 1 pkt 1 lit a i lit. b. zarządzenia konsultacje przeprowadza się również w formie spotkań konsultacyjnych, o których w uchwale z dnia 2 czerwca br. nie ma mowy. Uchwała upoważnia jedynie organ wykonawczy do „ustalenia i przeprowadzenia konsultacji w formie pisemnej”. „Rada gminy nie może przyznać wójtowi gminy swobody ustalania innych form konsultacji niż wskazane w uchwale, nawet jeśli jest to uzasadnione potrzebami i celem planowanych konsultacji. Organ wykonawczy gminy nie może bowiem decydować w sprawach, w których właściwa ustawowo jest rada.” – NK-II.4131.227.2012 – rozstrzygnięcie nadzorcze Woj. Lubel. z dnia 16-07-2012.
Burmistrz wykracza poza ramy określone w uchwale Rady Miasta a także wydane przez siebie zarządzenie.
Jednak nawet i to zarządzenie nie było w praktyce przestrzegane. Mimo jego brzmienia, konsultacje (w tym możliwość wypełnienia i przekazania ankiety) przeprowadzane były również w innych miejscach niż wskazane w uchwale i w zarządzeniu. Były to specjalnie zorganizowane „stoiska” w co najmniej dwóch miejscach (pod Wysoką Bramą i przy sklepie „Lidl”. „Skoro ustawodawca nakazuje poprzedzić uchwałę dotyczącą nadania jednostce pomocniczej statutu lub jego zmiany konsultacjami z mieszkańcami, to organ gminy zobowiązany jest umożliwić weryfikację prawidłowości ich przeprowadzenia, co wymaga uprzedniego szczegółowego określenia zasad i trybu procedury konsultacyjnej.” (por. IV SA/Gl 1456/06 – wyrok WSA Gliwice z dnia 12-03-2007). Burmistrz wykroczył zatem poza ramy określone nie tylko w uchwale Rady, ale również w treści wydanego przez siebie zarządzenia. Tym samym nie można zweryfikować poprawności przeprowadzenia konsultacji, co jest kluczowe do stwierdzenia czy kwestionowana uchwała powinna zostać utrzymana w obrocie prawnym. Nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność, iż osoby prowadzące powołane wyżej punkty konsultacyjne mogły wprowadzać mieszkańców w błąd, tym samym przyczyniając się do nieuzasadnionego poparcia na rzecz utworzenia jednostki pomocniczej. Na uwagę zasługuje także treść § 5 zarządzenia z 20 czerwca 2014 r. w zakresie w jakim z jednej strony nakazuje złożenie ankiety w siedzibie urzędu z jednoczesnym okazaniem dowodu tożsamości, a jednocześnie umożliwia przesłanie ankiety na adres urzędu bez możliwości weryfikowania tych danych.
Zakończenie.
Wobec powyższego, obywatelską powinnością jest złożenie wniosku do Wojewody o wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego w przedmiocie stwierdzenia niezgodności z prawem uchwały Rady Miejskiej w Lidzbarku Warmińskim z dnia 27 czerwca w sprawie utworzenia osiedla uzdrowiskowego jako jednostki pomocniczej (OR.BR.0007.65.2014.AR), co dzisiaj uczyniono. Treść wniosku do Wojewody TUTAJ. Wojewoda ma 30 dni na podjęcie decyzji. Jest to pierwszy krok prawny, mających na celu uchylenie niekorzystnej dla 80% mieszkańców Lidzbarka Warmińskiego decyzji o utworzeniu osiedla uzdrowiskowego. Jeśli Wojewoda uzna racje zawarte we wniosku, będzie zmuszony zaskarżyć uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, bowiem bezpośrednio uchylić akt prawa miejscowego może tylko w pierwszych 30 dniach od jego podjęcia.
